مهتاب دهقانی
بهمنگان یکی از جشن‌های ایرانی در بهمن روز از بهمن ماه برابر با روز دوم بهمن است.
اسدی طوسی در سدهٔ پنجم، در کتاب «لغت فرس» در بارهٔ جشن بهمنگان، که آن را «بَهمَنجَنه» نامیده، می‌نویسد: «جشنی است که دوم روز از بهمن ماه کنند و طعام‌ها سازند و بهمن سرخ و زرد بر سر کاسه‌ها نهند و ماهی و تره و ماست آرند.»
ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» در مورد جشن بهمنجه چنین می‌نویسد: «روز دوم آن روز بهمن عید است که برای توافق دو نام آن را بهمنجه نامیده‌اند؛ بهمن نام فرشتهٔ موکل بر بهایم است که بشر به آنها برای عمارت زمین و رفع حوایج نیازمند است و مردم فارس در دیگ‌هایی از جمیع دانه‌های مأکول با گوشت غذایی می‌پزند و آن را با شیر خالص می‌خورند و می‌گویند که حافظه را این غذا زیاد می‌کند و این روز را در چیدن گیاهان و کنار رودخانه‌ها و جوی‌ها و روغن گرفتن و تهیه بخور و سوزاندنی‌ها خاصیتی مخصوص است و بر این گمانند که جاماسب، وزیر گشتاسب، این کارها را در این روز انجام می‌داد و سود این اشیا در این روز بیشتر از دیگر روزهاست.»
نام این جشن را در سروده‌های فرخی سیستانی و منوچهری دامغانی می‌توان یافت.
خروس پرندهٔ ویژهٔ بهمن است به رنگ سپید؛ رنگی ویژه و گل یاسمن سپید هم گل ویژهٔ امشاسپند بهمن است.
«جشن نوسره» در ۵ روز قبل از جشن بزرگ سده برگزار می شود، ایرانیان با برگزاری این جشن خود را برای برگزاری هر چه باشکوه تر جشن بزرگ سده آماده می کردند.
از آداب برگزاری جشن نوسره بر پایی آتش و خواندن نیایش و دعا در درگاه حق می باشد. در روایت ها آمده که با برگزاری این مراسم، بزرگان دینی و مذهبی و مسئولان با برنامه ریزی و ایجاد آمادگی برای جشن سده، به هر چه باشکوه برگزار شدن آن می پرداختند. به گمان، جشن سده، که در روز دهم بهمن برگزار می شود، جشن ویژۀ این ماه را بسیار کمرنگ کرده و بیشتر آن را از اعتبار پیشین خود انداخته است.
جشن سَده، یکی دیگر از جشن‌های ایرانی است که در آغاز شامگاه دهم بهمن‌ماه یعنی روز آبان از ماه بهمن برگزار می‌شود. در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن آغاز می‌شود.
در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دسته جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می‌شده‌است. مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت می‌کنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است.
